Tên khác : Quantitative hCG, Beta hCG, Total hCG, Total beta hCG

Tên chính : Human Chorionic Gonadotropin, quantitative

Gonadotropin chorionic người (hCG) là một hormone được sản xuất bởi nhau thai và thường chỉ có trong thai kỳ. Tuy nhiên, một số mô, khối u và ung thư bất thường cũng có thể tạo ra hCG, làm cho xét nghiệm hCG hữu ích như một điểm đánh dấu khối u. Xét nghiệm này đo lượng hCG trong máu.

Mức độ tăng hCG được nhìn thấy trong bệnh thuộc lá nuôi phôi mang thai  (gestational trophoblastic disease) và một số khối u tế bào mầm (lành tính và ung thư). Nếu hCG được tăng lên với các bệnh này, thì xét nghiệm hCG có thể được sử dụng như một công cụ chẩn đoán và giám sát.

Bệnh thuộc lá nuôi phôi mang thai ( GTD ) là một nhóm kiểu khối u phát triển trong tử cung của phụ nữ từ lớp tế bào bao quanh phôi tạo ra nhau thai trong mang thai bình thường ( lá nuôi phôi ) và tạo ra hCG. GTD xảy ra vào đầu thai kỳ sau khi trứng đã được thụ tinh nhưng thay vì hỗ trợ sinh trưởng của bào thai, tế bào hình thành khối mô không bình thường. Trong hầu hết các trường hợp, khối u là lành tính, nhưng cũng có tỷ lệ nhỏ là ung thư. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, GTD xảy ra khoảng 1 trong 1,000 mang thai. Nó cũng có thể đôi khi xảy ra sau khi mang thai bình thường hoặc sau khi sẩy thai hoặc sự phá thai. Các dạng chính của GTD là:

Thai trứng (Hydrosidiform mole) - có thể chỉ là mô khối u hoặc một phần (một hỗn hợp của khối u và mô thai nhi nhưng không phát triển thành một em bé có thể sống sót); thường lành tính nhưng phải được loại bỏ bằng phẫu thuật.

U tuyến màng đệm (Invasive mole )- thai trứng  phát triển vào thành tử cung; nó phải được phẫu thuật cắt bỏ và nếu mô GTD vẫn còn, bệnh có thể tiếp tục dai dẵng.

Ung thư nhau (Choriocarcinoma) - một loại ung thư hiếm gặp có thể phát triển từ mô khối u GTD tỷ lệ khoảng 2 đến 7 trong 100.000 thai kỳ; những bệnh ung thư này có thể phát triển nhanh chóng và lan sang các bộ phận khác của cơ thể.

Các khối u tế bào và ung thư xảy ra chủ yếu trong buồng trứng và tinh hoàn ,nhưng cũng có khi phát triển ở các vị trí khác như ngực nhưng hiếm.

Các khối u tế bào mầm có thể xảy ra trong các tế bào sản xuất trứng của buồng trứng và thường thấy ở phụ nữ trẻ hơn .

Các khối u tế bào mầm có thể ảnh hưởng đến các tế bào trong tinh hoàn tạo ra tinh trùng và chiếm hơn 90% ung thư tinh hoàn .

Hàm lượng hCG cũng có thể tăng lên ở các bệnh khác như ung thư gan, vú, phổi, da và dạ dày. Mức độ gia tăng cũng có thể được nhìn thấy trong các nguyên nhân lành tính như xơ gan, loét tá tràng, bệnh viêm ruột và sử dụng cần sa.

Xét nghiệm được sử dụng như thế nào?

Xét nghiệm định lượng gonadotropin chorionic (hCG), thường được gọi là beta hCG (βhCG), đo lượng hCG có trong máu. Nó có thể được sử dụng để giúp chẩn đoán bệnh thuộc lá nuôi phôi mang thai (GTD) hoặc, với các xét nghiệm khác như AFP và lactase dehydrogenase, để giúp chẩn đoán khối u tế bào mầm.

Vì hCG thường không có ở nam giới hoặc phụ nữ không mang thai, nó rất hữu ích như một chất đánh dấu khối u. Nếu khối u hoặc ung thư tạo ra hCG, thì xét nghiệm hCG có thể được sử dụng để giúp phát hiện và theo dõi hoạt động của khối u.

Khi nào được chỉ định?

Xét nghiệm hCG định lượng có thể được chỉ định khi một chuyên gia y tế nghi ngờ một người có thể bị bệnh thuộc lá nuôi phôi mang thai (GTD) hoặc một khối u tế bào mầm do biểu hiện lâm sàng và dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng của người đó.

Ở phụ nữ, các dấu hiệu và triệu chứng của GTD có thể bao gồm:

 - Xuất huyết âm đạo trong thai kỳ

 - Mệt mỏi liên quan đến thiếu máu (nếu mất máu đáng kể)

 - Bụng lớn có thể phát triển nhanh hơn so với thai kỳ bình thường

 - Tiền sản giật sớm trong thai kỳ

 - Buồn nôn, nôn có thể nặng hơn so với thai kỳ bình thường

 - Xét nghiệm hCG định tính dương nhưng siêu âm không thấy thai nhi

 - Tử cung vẫn tiếp tục mở rộng sau khi mang thai

 - Các dấu hiệu và triệu chứng của khối u tế bào mầm ở phụ nữ và nam giới tương tự như ung thư buồng trứng và ung thư tinh hoàn.

Nếu một người được chẩn đoán với một trong những nguyên nhân này và xét nghiệm hCG lần đầu tăng, thì xét nghiệm sẽ được chỉ định trong khoảng thời gian để theo dõi hiệu quả điều trị và phát hiện tái phát khối u.

Kết quả xét nghiệm có ý nghĩa gì?

Ở nam giới và phụ nữ không mang thai, mức độ hCG thường không phát hiện được.

Khi thử nghiệm được sử dụng như một dấu ấn khối u, mức độ hCG cao có thể có nghĩa là có khối u tế bào mầm.

Một mức độ rất cao của hCG có thể được nhìn thấy trong bệnh trophoblastic mang thai (GTD) và mức độ có thể tiếp tục tăng trong ba tháng đầu nếu phụ nữ mang thai.

Trong thời gian điều trị GTD hoặc khối u tế bào mầm, mức hCG giảm chỉ cho biết tình trạng đang đáp ứng với điều trị, trong khi mức độ không giảm hoặc tăng chỉ cho biết không đáp ứng với điều trị. Mức độ hCG tăng trở lại sau khi điều trị có thể cho thấy sự tái phát của bệnh.

Điều gì khác cần biết

Có các báo cáo về kết quả hCG huyết thanh dương tính giả do sự hiện diện của một số loại thuốc như thuốc chống co giật, thuốc chống loạn thần, thuốc ngủ và thuốc an thần có thể gây cản trở cho xét nghiệm. Ngoài ra, hiện diện của một số loại kháng thể và mảnh vỡ của phân tử hCG, cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm. Nói chung, nếu kết quả có vấn đề, chúng có thể được xác nhận bằng cách thử nghiệm với một phương pháp khác.

Hiếm khi, xét nghiệm hCG có thể được chỉ định để giúp chẩn đoán và theo dõi các khối u và ung thư khác ngoài GTD hoặc các khối u tế bào mầm.

Câu hỏi thường gặp

Nước tiểu có thể được xét nghiệm thay vì máu?

Nếu hCG tăng trong máu, sau đó nó sẽ được nâng lên trong nước tiểu, nhưng kết quả không thể hoán đổi cho nhau. Máu là mẫu được ưu tiên cho loại xét nghiệm này.

Có thể ngăn ngừa bệnh trophoblastic thai nghén (GTD)?

Không, ngoài việc không mang thai vì GTD có liên quan đến thai kỳ. Tuy nhiên, GTD có thể được phát hiện ngay sau khi thụ thai trong hầu hết các trường hợp và có thể được điều trị thành công. GTD là hiếm và hầu hết phụ nữ sẽ không bao giờ có bệnh.

Có thể có thai bình thường sau khi bị GTD không?

Có, trong hầu hết các trường hợp, mặc dù sẽ có nguy cơ cao bị GTD lần nữa. Sau khi điều trị  GTD, cần phải chờ một khoảng thời gian theo lời khuyên của bác sĩ trước khi mang thai trở lại.

BS NGUYỄN VĂN THỊNH

( Nguồn tài liệu từ internet )

Xét nghiệm được sử dụng như thế nào?

Xét nghiệm định lượng gonadotropin chorionic (hCG), thường được gọi là beta hCG (βhCG), đo lượng hCG có trong máu. Nó có thể được sử dụng để giúp chẩn đoán bệnh thuộc lá nuôi phôi mang thai (GTD) hoặc, với các xét nghiệm khác như AFP và lactase dehydrogenase, để giúp chẩn đoán khối u tế bào mầm.

Vì hCG thường không có ở nam giới hoặc phụ nữ không mang thai, nó rất hữu ích như một chất đánh dấu khối u. Nếu khối u hoặc ung thư tạo ra hCG, thì xét nghiệm hCG có thể được sử dụng để giúp phát hiện và theo dõi hoạt động của khối u.

Khi nào được chỉ định?

Xét nghiệm hCG định lượng có thể được chỉ định khi một chuyên gia y tế nghi ngờ một người có thể bị bệnh thuộc lá nuôi phôi mang thai (GTD) hoặc một khối u tế bào mầm do biểu hiện lâm sàng và dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng của người đó.

Ở phụ nữ, các dấu hiệu và triệu chứng của GTD có thể bao gồm:

Xuất huyết âm đạo trong thai kỳ

Mệt mỏi liên quan đến thiếu máu (nếu mất máu đáng kể)

Bụng lớn có thể phát triển nhanh hơn so với thai kỳ bình thường

Tiền sản giật sớm trong thai kỳ

Buồn nôn, nôn có thể nặng hơn so với thai kỳ bình thường

Xét nghiệm hCG định tính dương nhưng siêu âm không thấy thai nhi 

Tử cung vẫn tiếp tục mở rộng sau khi mang thai 

Các dấu hiệu và triệu chứng của khối u tế bào mầm ở phụ nữ và nam giới tương tự như ung thư buồng trứng và ung thư tinh hoàn.

Nếu một người được chẩn đoán với một trong những nguyên nhân này và xét nghiệm hCG lần đầu tăng, thì xét nghiệm sẽ được chỉ định trong khoảng thời gian để theo dõi hiệu quả điều trị và phát hiện tái phát khối u.

Kết quả xét nghiệm có ý nghĩa gì?

Điều gì khác cần biết

Có các báo cáo về kết quả hCG huyết thanh dương tính giả do sự hiện diện của một số loại thuốc như thuốc chống co giật, thuốc chống loạn thần, thuốc ngủ và thuốc an thần có thể gây cản trở cho xét nghiệm. Ngoài ra, hiện diện của một số loại kháng thể và mảnh vỡ của phân tử hCG, cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm. Nói chung, nếu kết quả có vấn đề, chúng có thể được xác nhận bằng cách thử nghiệm với một phương pháp khác.

Hiếm khi, xét nghiệm hCG có thể được chỉ định để giúp chẩn đoán và theo dõi các khối u và ung thư khác ngoài GTD hoặc các khối u tế bào mầm.

Câu hỏi thường gặp

1.      Nước tiểu có thể được xét nghiệm thay vì máu?

Nếu hCG tăng trong máu, sau đó nó sẽ được nâng lên trong nước tiểu, nhưng kết quả không thể hoán đổi cho nhau. Máu là mẫu được ưu tiên cho loại xét nghiệm này.

2.      Có thể ngăn ngừa bệnh trophoblastic thai nghén (GTD)?

Không, ngoài việc không mang thai vì GTD có liên quan đến thai kỳ. Tuy nhiên, GTD có thể được phát hiện ngay sau khi thụ thai trong hầu hết các trường hợp và có thể được điều trị thành công. GTD là hiếm và hầu hết phụ nữ sẽ không bao giờ có bệnh.

3.      Có thể có thai bình thường sau khi bị GTD không?

Có, trong hầu hết các trường hợp, mặc dù sẽ có nguy cơ cao bị GTD lần nữa. Sau khi điều trị  GTD, cần phải chờ một khoảng thời gian theo lời khuyên của bác sĩ trước khi mang thai trở lại.